سکته گوشی و از دست دادن یکباره شنوایی ؛ آنچه باید بدانید

سکته گوش و همه چیز در مورد آن

سکته گوش یکی از بیماری‌هایی است که اکثریت مردم از وجود آن بی‌اطلاع هستند. بسیاری از مردم زمانی که علائمی از این بیماری را در وجود خود کشف می‌کنند، آن را با عفونت ساده داخلی و آلرژی اشتباه می‌گیرند و از مراجعه به دکتر اجتناب می‌کنند. در صورتی که این بیماری اگر جدی گرفته نشود ممکن است در ادامه بسیار خطرناک باشد.

سکته گوش چیست؟/ آیا گوش هم سکته می کند؟

روند این بیماری در واقع به این صورت است ناگهان صدای بلندی در گوش شما می‌ پیچد و پس از آن شما هیچ صدایی را نمی‌ شنوید. طبق تحقیقات انجام شده از هر پنج هزار نفر تنها یک نفر به بیماری سکته‌ ی گوشی مبتلا می‌ شود. قابل ذکر است در نود درصد این افراد، ناشنوایی به صورت یک طرفه اتفاق می‌ افتد.

سکته گوش یک شوک حسی عصبی است که نهایتا ظرف مدت هفتاد و دو ساعت بعد از شروع علائم به ناشنوایی مطلق و یا کم شنوایی شدید می انجامد.

ممکن است مبتلایان به این بیماری بر این باور باشند که علائم پس از چند روز از بین خواهد رفت در صورتی که این گونه نیست. حقیقت این است که کاهش ناگهانی و افت شنوایی بسیار جدی است و یک وضعیت اضطراری تلقی می‌شود. دانستن این نکته ضروری است که زمان طلایی برای درمان این بیماری، دو هفته اول بیماری است.

پس از آن که افراد علائم سکته‌ی گوش نظیر کم شنوایی یا گوش درد را در خود مشاهده کردند باید سریعا به مشاوران پزشکی مراجعه نمایند. در صورت عدم درمان به موقع این بیماری ممکن است بیمار شنوایی خود را از دست بدهد و بازیابی شنوایی در این موارد کار چندان آسانی نمی‌باشد. در بدترین وضعیت ممکن است فرد بیمار شنوایی خود را به صورت دائمی از دست بدهد.

در ادامه این مقاله به بررسی بیشتر این بیماری و علائم آن می‌پردازیم.

علائم سکته گوش

این بیماری ناگهانی است و علائم خاصی قبل از بروز بیماری مشهود نیست ولی پس از بروز علائم این بیماری که با یک صدای بسیار بلند شروع می شود و با گذشت سه روز منجر به از دست دادن کامل و یا قسمت اعظم شنوایی یک طرفه و در موارد جزئی کری هر دو گوش می شود و با گوش درد و وزوز گوش و سر گیجه و حالت تهوع ادامه پیدا می کند.

از علائم رایج سکته گوش می‌توان به افت شدید شنوایی و ناشنوایی یک طرفه ( یکی از گوش‌ های شما قابلیت شنیداری خود را از دست می‌دهد.) اشاره کرد. در این نوع بیماری در طی سه شبانه روز افراد مبتلا به این بیماری به تمام یا بخشی از شنوایی خود را از دست می‌دهند. در ابتدای ابتلا به این بیماری ممکن است افراد دچار سرگیجه ( vertigo ) و وزوز گوش ( tinnitus ) و گوش درد و سنگینی گوش بشوند. اکثر افراد علائم این بیماری را جدی نمی‌گیرند و به پزشک متخصص مراجعه نمی‌کنند. دلیل عدم مراجعه این افراد به پزشک این است که تصور می‌کنند این اتفاق فقط به دلیل وجود جرم گوش (ear wax) اتفاق افتاده است بنابراین آن را جدی نمی‌گیرند.

علت سکته گوش

همان گونه که در پیشگفت بیان شد این بیماری منشأ حسی عصبی دارد یعنی با فلج شدن ناگهانی عصب این قسمت از گوش قدرت شنوایی گوش کم شده و به سمت ناشنوایی پیش می رود. پس با این توضیحات در می یابیم که بیماریهایی که رشته های عصبی را تحت تاثیر قرار می دهند می توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند.

محققان و دانشمندان هنوز به طور قطعی نتوانسته اند دلیل و علت خاصی را برای سکته گوش تعیین کنند ولی با در نظر گرفتن نتایج تحقیقات گسترده ای که انجام گرفته چندین عامل را می توان به عنوان پیش زمینه و علت برای سکته گوش در نظر گرفت برای اطلاع از این عوامل با ما همراه باشید.

چرا باید سریعا به پزشک مراجعه کنیم؟

با توجه به اینکه شنوایی دومین حس و کانال برقراری رابطه با جهان اطراف است و جایگاه مهمی در ارتقاء کیفیت زندگی هر شخصی دارد فلذا باید در نگهداری و تامین سلامت گوش ها و حس شنوایی مراقبت ویژه ای انجام شود. با شروع علائم بیماری برای اینکه این بیماری تاثیر کمتری بر شنوایی بگذارد و شنوایی به صورت کامل باز یابی شود سریعا باید به پزشک متخصص مراجعه شود چون دو هفته اول بیماری یک فرصت طلایی برای درمان بیماری است و هر گونه تسامح و وقت کشی اثرات نامطلوب و جبران ناپذیری بر سلامت فرد دارد.

آیا افراد در رنج سنی خاصی دچار سکته گوش می شوند؟

فقط افراد سالخورده دچار سکته گوش نمی شوند این بیماری ممکن است در همه ادوار زندگی و در هر سن و سالی بروز کند. یکی از مهم ترین فاکتور هایی که می تواند از علل بروز سکته مغزی حساب شود ضعف در سیستم ایمنی و اعصاب است که عوامل دیگری همچون بیماریهای ویروسی مانند آنفولانزا و اوریون ، کهولت سن ، نوزادی، زایمان های زود تر از موعد، دیابت و فشار خون و بیماری های قلبی و عروقی می توانند باعث کاهش توانائی و ایجاد ضعف در سیستم ایمنی افراد بشوند که این امر احتمال بروز سکته گوش را افزایش می دهد.

روش های تشخیص سکته گوش

در واقع زمانی که به پزشک مراجعه می کنید و از کم شدن قدرت شنوایی خود به پزشک شکایت می کنید پزشک وظیفه دارد همه فاکتور ها را در نظر بگیرد و همه احتمالات را در نظر بگیرد اول از همه از بررسی سلامت لاله گوش شروع می کند احتمال اینکه در اثر عواملی چون عفونت و حساسیت، لاله گوش و حفره ورودی گوش ملتهب شده باشد و بر اثر تورم باعث تنگ شدن حفره گوش و نرسیدن امواج صوتی به داخل گوش بشود، مورد بررسی قرار می گیرد.

پس از اینکه به وسیله معاینه بالینی پزشک از سلامت قسمت های ظاهری گوش مطمئن شود با آزمایشات سه مرحله ای شنوایی سنجی احتمال سکته گوش را بررسی می کند اگر میزان کم شنوایی ۳۰DB  (دسی بل ) و یا بیشتر باشد در صد ابتلا به سکته گوش بسیار بالاتر می رود . برای اطمینان از بروز سکته گوش انجام چند آزمایش دیگر ضروری می باشد از جمله این آزمایشات می توان از تصویر برداری MRI آزمایش خون و تست های دیگر مرتبط با تعادل فرد نام برد.

آیا سکته گوش درمان می شود؟

برای درمان سکته گوش باید هرچه سریعتر اقدام شود هر چقدر روند درمان سریعتر آغاز شود احتمال بازیابی شنوایی بیشتر می شود اصولا پانزده روز اول شروع بیماری را زمان طلایی برای درمان می دانند.

روش های درمان سکته گوش

این درمان با داروی کورتیکو استروئید خوراکی و یا تزریقی شروع می شود این دارو از خانواده کورتون هاست و اثر فوری و مستقیمی بر التهاب و تورم گوش و ماهیچه های اطراف آن دارد. تزریق این دارو از پشت لاله گوش و توسط سرنگ بلند اسپاینال که مناسب کشیدن مایع نخاع است  و یا سوزن هایی که بی حسی نخاعی تزریق می شود به قسمت های مورد نیاز گوش تزریق می شود. 

در مرحله آخر اگر با انجام تمام مراحل درمان که ذکر شد بهبودی حاصل نشد پزشک برای مداوای سکته گوش اقدام به کاشت حلزون در گوش می نماید.

درمان خانگی سکته گوش

متاسفانه بسیاری از افراد به محض ابتلا به بیماری اقدام به خود درمانی با دارو های سنتی و خانگی می کنند در مورد گوش و بیماری های مرتبط با گوش هم متاسفانه وضع به همین منوال است با احساس هر گونه گوش درد یا کم شنوایی اقدام به خود درمانی با داروهای گیاهی و سنتی از جمله سیر می نمایند که این عمل نه تنها باعث به تعویق افتادن شروع در مان صحیح و از بین رفتن زمان طلایی برای درمان اصولی می شود بلکه ممکن است به بروز عفونت شیمیایی در گوش بیانجامد با پیش آمدن هر گونه عارضه برای گوش از جمله کم شنوایی و ناشنوایی ناگهانی بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی می باشد.

آیا سکته گوش قابل پیشگیری است؟

برای پاسخ به این سوال بهتر است اول عوامل موثر در بروز سکته گوش را بدانیم این عوامل را در ادامه مطلب خدمت شما معرفی خواهیم کرد ولی در مجموع می توان امیدوار بود که با رعایت مواردی در زندگی شخصی و اجتماعی از بروز سکته گوش پیشگیری می توان نمود. از جمله این موارد می توان با انتخاب شیوه سالم زندگی و انتخاب غذای سالم و ورزش مناسب و خواب شبانه به موقع و کافی بسیاری از موارد خطر آفرین در زندگی را از خود دور نمود.

در مرحله دوم با دوری از شرایط استرس زا نگرانی ها و استرس را از زندگی دور نمائیم. سوم با تزریق به موقع واکسن های آنفولانزا و کرونا از ابتلا به این بیماری ها پیشگیری کنیم چون یکی از عوامل سکته گوش می تواند بیماری کرونا و یا آنفولانزا باشد. حفظ ثبات عاطفی یکی دیگر از عوامل مهم در پیشگیری از بسیاری از بیماریها می باشد. بی ثباتی عاطفی می تواند واکنشهای بسیاری از غدد درون ریز و هورمون ها را تحت تاثیر قرار دهد و در تنظیم مایع عصبی هومورال مؤثر است. برای کار و فعالیت در مکان های پر سر و صدا مثل کارخانجات و کارگاهها باید از لوازم حفاظتی چشم و گوش استفاده صحیح بشود.

عوامل مؤثر در بروز سکته گوش

بیماری های ویروسی مانند کوید ۱۹ یا کرونا و آنفولانزا و زونا می توانند برای ابتلای فرد به این بیماری مؤثر باشند.

علت بعدی ناشنوایی ناگهانی حسی- عصبی می‌تواند انسداد عروق باشد. این انسداد عروق یا گرفتگی رگها شبیه به سکته مغزی است که طی آن اعصاب شنوایی به دلیل خون رسانی ناقص و غیرطبیعی، آسیب می‌بینند. علل دیگری نیز مانند بیماری‌های خود ایمنی، انواع تومورها و … وجود دارند که بخاطر احتمال بسیار پایین دخالت آنها در بروز این بیماری، آنها را در دسته بندی علل نادر قرار می‌دهند.

• قرارگرفتن در معرض صدای بلند برای مدت زمان طولانی مانند کارگران واحد های صنعتی پرسنل شاغل در باند پرواز فرودگاهها نیروهای نظامی که با ادوات جنگی مثل آر پی جی فعالیت می کنند و …
• آسیب یا ضربه به سر : آسیب یا ضربه حتی جزئی می تواند اثرات جبران ناپذیری برای انسان باقی بگذارد این ضربات می تواند از زمین خوردن های نسبتا شدید در دوران کودکی و یا تصادف و ضربه های مشت برای ورزشکاران و یا ضربات در اثر نزاع ها باشد این ضربات ممکن است همان موقع تاثیری نداشته باشند ولی در سالهای بعد تاثیرات مخرب خود را بر روی مغز و چشم و گوش نشان دهند.
• رشد غیر طبیعی بافت یا تومورها در ناحیه گوش: رشد غیر طبیعی تومورها و یا بافت غیر طبیعی می تواند دلایل خاص خود را داشته باشد که این خود مستلزم بحث جدا گانه ای هست و در این مبحث نمی گنجد.
• بیماری لایم: این بیماری یک بیماری عفونی می باشد که اغلب از طریق گزش کنه انتقال می‌یابد. و در روستاها و اماکنی که محل زندگی و رشد کنه است مانند مرغداری ها و دامداری ها مشاهده شده است.
• عدم تشکیل کامل ساختاربندی مناسب و طبیعی گوش داخلی در زمان جنینی و نوزادی که می تواند از اثرات اختلالات ژنتیکی باشد. یا تحت تاثیر داروهای مصرف شده در دوران بارداری باشد.

دیگر علائمی که ممکن است موجب ایجاد این بیماری شوند عبارتند از:

• بیماری‌های عصبی مثل مولتیپل اسکلروزیس
• بیماری‌های سیستم ایمنی مانند سندروم کوگان
• بیماری منییر (menieres disease) ؛ نوعی بیماری که گوش داخلی را درگیر می‌کند
• سالخوردگی
• داروی اتوتوکسیک
• سم ناشی از گزش مار
• مشکلات گردش خون
• بیماری‌های عروقی مانند دیابت، فشارخون بالا و کلسترول

تاثیر بیماری های ویروسی بر ابتلا به سکته گوش

در صدی از بیماران مبتلا به سکته گوش پس از ابتلا به عفونت های ویروسی که اعصاب شنوایی یا گوش داخلی را تحت تاثیر قرار داده اند، درگیر این بیماری شده اند. برای مثال، ویروس تبخال، زونا، کرونا یا آنفولانزا می‌توانند در بروز این بیماری موثر باشند. بهتر است جهت پیشگیری از سکته گوش بعد از ابتلا به بیماری های ویروسی با احساس گوش درد و یا وزوز گوش و یا دیگر علایم سکته گوش سریعا به پزشک متخصص حلق و گوش و بینی مراجعه شود.

آیا سمعک در بهبود این بیماری مؤثر است؟

در جواب این سؤال باید عرض کنم سمعک یک وسیله کمک توانبخشی جهت افراد کم شنوا می باشد و هیچ گونه اثر درمانگری برای بیماری ندارد و برای بیماری سکته گوش و عوارض آن هیچ گونه تاثیر درمانگری ندارد.

سکته‌ی گوش به چه علت اتفاق می‌افتد؟

ممکن است تصور بر این باشد که تنها افراد مسن به این بیماری مبتلا می‌شوند در حالیکه افراد در هر رنج سنی ممکن است به سکته‌ی گوشی مبتلا شوند. از نظر متخصصان علت اصلی بیماری سکته‌ی گوشی ( hearing lose ) وجود عفونت‌های ویروسی است.
عفونت‌های ویروسی قادر هستند به بافت داخلی گوش و اعصاب شنوایی آسیب برسانند. هرپس زوستر و آنفولانزا دو بیماری هستند که باعث ناشنوایی ناگهانی می‌شوند. سکته‌ی گوشی به صورت کاملا ناگهانی اتفاق می‌افتد و ممکن است شما تمام شنوایی خود یا بخش زیادی از آن را از دست بدهید. علت دیگری که سبب بیماری سکته‌ی گوشی می‌شود، انسداد عروق است که رفتار مشابهی با سکته مغزی دارد. به علت خون رسانی و اکسیژن رسانی نادرست و غیر طبیعی اعصاب شنوایی آسیب می‌بینند.

ممکن است سکته‌ی گوشی به دلایل نادری هماند اختلالات درونی و تومور‌ها و غیره نیز به وجود بیاید که باعث آسیب رساندن به بافت‌های عصبی داخلی گوش می‌شوند. در این مورد اکسیژن مورد نیاز به گوش نمی‌ رسد و مژک‌های داخلی گوش صدمه می‌بینند و باعث نابودی آن‌ها می‌شود. دلایل دیگری نیز همانند ضربه ناگهانی به گوش، اختلال در سیستم ایمنی بدن، شکسته شدن دیوار صوتی، مصرف برخی داروهای اشتباه همانند آمینوگلیکوزیدها، به هم ریختگی هورمون‌ها، ویروس اورین، بیماری‌های خود ایمنی همانند سندروم گوگانو وجود تومر در عصب شنوایی می‌توانند باعث به وجود آمدن بیماری سکته‌ی گوشی شود.

روند تشخیص و درمان سکته گوش به چه صورت است؟

در بیشتر موارد نمی‌توان علت اصلی ابتلا را پیدا کرد. پزشکان متخصص معمولا در وهله اول بخش خارجی گوش بیماران را بررسی می‌ کنند تا مطمئن شوند لاله گوش آسیبی ندیده باشد.
می‌توان با استفاده از تست‌ های شنوایی‌‌ به وجود این بیماری پی‌ برد. تست‌ های شنوایی اغلب طی سه آزمایش متوالی بر هر دو گوش انجام می‌ شوند. اگر کاهش شنوایی ۳۰ دسی بل (db) یا بیشتر از آن را نشان دهد به این معنی است که شما به بیماری سکته‌ ی گوشی مبتلا شده اید.
برای درمان این بیماری معمولا داروی کورتیکو استروئید خوراکی یا به صورت تزریقی تجویز می‌ شود. اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود می‌ تواند به سرعت روند بهبودی را طی کند.
بسیاری زیادی از بیماران به صورت سر خود از قطره‌ های گیاهی استفاده می‌ کنند و یا در کانال گوش خود از سیر استفاده می‌ کنند.

وارد شدن سیر در مجرای داخلی گوش علاوه بر بیماری اصلی منجر به عفونت‌ های شیمیایی می‌ شود و به مجرای داخلی گوش آسیب می‌ زند. افت ناگهانی شنوایی (سکته گوش) از مواردی است جز اورژانس طب دسته بندی می‌ شود و در صورت مشاهده این بیماری هر چه سریع‌ تر به پزشک متخصص مراجعه کنید. به این نکته توجه داشته باشید در صورت ابتدا به این بیماری از خود درمانی و مصرف دارو به صورت خود سر کاملاً خودداری کنید. 

باز هم تکرار می کنیم پس از مشاهده علائم سکته گوش با خود درمانی فرصت طلایی برای درمان بیماری سکته گوش را از دست ندهید.