بیماری هیپرتروفی آدنوئید به رشد غیر معمول آدنوئیدها اشاره دارد. آدنوئیدها توده های کوچکی از بافت لنفاوی هستند که در مجرای تنفسی فوقانی، بین بینی و پشت گلو قرار دارند. همراه با لوزه ها، آدنوئیدها بخشی از سیستم لنفاوی را تشکیل می دهند که برای دفاع از بدن در برابر میکروب ها، جذب مواد مغذی، حفظ سطح مناسب مایعات و حذف برخی مواد زائد کار می کند. در اولین سال‌های پس از تولد، آدنوئیدها ویروس‌ها و باکتری‌ها را به دام انداخته، از اینکه آن‌ها از طریق بینی وارد بدن شوند جلوگیری می‌کند و نمی‌گذارد نوزادان، به بیماری مبتلا شوند.
گاهی اوقات لوزه سوم نیز می تواند در نتیجه تورم شدید ناشی از عفونت یا تجمع مایعات در گوش میانی، منجر به کاهش موقت شنوایی کودک شود. این مشکل معمولا به‌دلیل وجود عفونت‌های باکتریایی ایجاد شده و این عارضه بیشتر در کودکان زیر ۵ سال دیده می‌شود؛ همه ما از بدو تولد با لوزه سوم یا آدنوئید به دنیا می آییم. ولی با گذشت دوران کودکی و رفتن به مرحله بلوغ، لوزه سوم شروع به کوچک تر شدن می کند. زیرا با افزایش سن بافت لنفاوی آدنوئید کوچک شده و کمتر در معرض این التهاب قرار می‌گیرد.
گاهی اوقات لوزه‌ها دچار عفونت مزمن می‌گردند. در این حالت عفونت به مدت طولانی مثلا سه ماه یا حتی بیشتر در لوزه‌ها باقی می‌ماند و می‌تواند منجر به بروز علائم و ناراحتی‌هایی گردند. ممکن است که بیمار در این حالت درد یا تب شدید نداشته باشد ولی دچار دردهای خفیف یا علائم دیگری مانند خشکی گلو بشود.
علائم بیماری هیپرتروفی آدنوئید
بیماری هیپرتروفی آدنوئید ( adenoid-hypertrophy ) می تواند منجر به علائم و نشانه های مختلفی شود که عمدتاً راه های تنفسی و ساختارهای اطراف را تحت تأثیر قرار می دهد. به‌طور کلی می‌توان گفت که علت تورم آدنوئید به مسائل ژنتیکی، آلرژی یا وجود عفونت در بدن مربوط است. از جمله نشانه های آن :
- عفونت گوش
- بی خواب شدن به دلیل مشکلات تنفسی
- خر و پوف
- برجسته شدن غدد گلو
- گرفتگی مجرای بینی هنگام خواب
- خشکی دهان
- بوی بد دهان
- درد شکمی و استفراغ
- تو دماغی صحبت کردن
- درد در هنگام قورت دادن غذا
- سخت باز شدن دهان
- وقفه تنفسی در خواب
- قرمز شدن گلو
- دشواری تنفس از بینی
تشخیص آدنوئید متورم
تنفس مزمن دهان، عفونت های مداوم گوش میانی یا مشکلات خواب اغلب احتمال بیماری هیپرتروفی آدنوئید را نشان می دهد. اگر علائم نشان دهنده بزرگ شدن احتمالی آدنوئید باشد، یک پزشک با استفاده از یک آینه مخصوص در دهان گلو را معاینه می کند. همچنین برای ارزیابی آدنوئید، با استفاده از آندوسکوپ پشت گلوی بیمار را می‌بینند. آندوسکوپ لوله‌ای مجهز به یک آینه مخصوص است که برای دیدن اجزای گلو استفاده می‌شود. در صورت تورم آدنوئید، برای تشخیص وجود عفونت ممکن است که آزمایش خون نیز تجویز شود.
درمان بیماری هیپرتروفی آدنوئید
لوزه سوم می تواند بدون هیچ مشکلی به عملکرد خود در دوران کودکی یا حتی بزرگسالی ادامه دهد و تنها در شرایطی مشکل ساز خواهد بود که بیش از حد متورم و بزرگ شده باشد. گاهی اوقات ، تورم به خودی خود رفع می گردد. در موارد دیگر ، مصرف آنتی بیوتیک یا جراحی لوزه الزامی می باشد.
در صورتی که التهاب لوزه در اثر عفونت باکتریایی باشد و با درمان آنتی بیوتیک این عفونت درمان نگردد، نیاز به جراحی لوزه می باشد. اگر لوزه سوم درمان نشود به دلیل اینکه فرد باید از راه دهان تنفس کند (به خصوص هنگام خواب) فرم دهان و فک او تغییر خواهد کرد؛ بینی رشد کافی نمی‌کند و اکسیژن کمتری به کودک می‌رسد و در نتیجه این کمبود اکسیژن باعث اختلالات رشد جسمانی، مغزی و روانی در فرد خواهد شد
هنگامی که عفونت علت هیپرتروفی لوزه ها باشد، آنتی بیوتیک ها می توانند موثر باشند. هنگامی که عفونت پاک شد، بافت لوزه بزرگ شده به طور معمول به اندازه طبیعی باز می گردد. اگر آنتی‌بیوتیک‌ها مؤثر نبودند یا اگر لوزه‌های بزرگ و آدنوئیدها باعث مشکلات تنفسی و خواب شوند، جراحی ممکن است بهترین گزینه درمانی باشد. در جراحی لوزه با توجه به وضعیت بیمار مدت زمان این جراحی متفاوت است. برای این جراحی فرد بیهوش می شود تا در طول عمل متوجه هیچ گونه دردی نشود. این جراحی با دهان باز انجام می شود. افراد برای انجام این جراحی ، تحت بیهوشی عمومی یا کامل قرار گیرند.
اغلب ، افراد در همان روز پس از فرآیند عمل ، از مرکز جراحی ترخیص شده و می توانند به منزل بازگردند. داروها را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. در صورت تجربه خونریزی یا تب بعد از جراحی ، با پزشک تماس بگیرید. خرخر کردن در طول چند هفته اول بعد از ورند ، نرمال می باشد. در دوره مراقبت بعد از عمل جراحی برداشتن لوزه سوم، حداقل تا ۷ روز نوشیدنی های سرد و خنک مثل بستنی به کودک بدهید.
برای آگاهی از قیمت جراحی زیبایی بینی اینجا کلیک کنید.
درمان خانگی برای بیماری هیپرتروفی آدنوئید adenoid-hypertrophy
- قرقره کردن آب نمک غلیظ که به پاکسازی گلو از مخاط کمک می کند.
- اگر تب یا درد در گلو دارید مسکن های بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن می توانند به کاهش درد یا تب کمک کنند.
- دوری از محیط های پر دود و آلوده همچنین محرک هایی مثل تنباکو و می تواند به کاهش علائم کمک کند.
- اگر بدن ما ضعیف باشد توان مقابله با میکروب ها و عفونت ها را ندارد پس استراحت کافی لازمه ی بهتر شدن ورم لوزه است.
- خوردن سیر و عسل دارای خواص ضد میکروبی و ضد باکتری بوده و در درمان ورم لوزه موثرند.
- استفاده از دستگاه های مربوط کننده هوا یا نشستن در حمام با بخار آب می تواند از خشکی پیشگیری کند.
عوارض جانبی جراحی بیماری هیپرتروفی آدنوئید adenoid-hypertrophy
برداشتن آدنوئید به طور کلی به عنوان یک جراحی پرخطر در نظر گرفته نمی شود و کودکان سالم معمولاً خطر عوارض کمی دارند. با این حال، شایع ترین عوارض جانبی موقت خونریزی بینی یا دهان، بوی بد دهان، گلودرد، تب، تهوع و استفراغ است.
سایر عوارض جانبی کمتر رایج عبارتند از گوش درد یا تغییرات دائمی در کیفیت صدا. اگر فردی با عوارض جانبی مداوم مواجه شد، ممکن است به مراقبت های پزشکی نیاز باشد. به این نکته توجه داشته باشید بعد از چند هفته تمامی عوارض عمل جراحی لوزه سوم ، از بین خواهد رفت.
در هر صورت درمان بیماری هیپرتروفی آدنوئید adenoid-hypertrophy جهت ارتقاء کیفیت زندگی و کیفیت خواب به افراد کمک چشمگیری می کند.
